Bir karbonik anhidraz inhibitörü diüretik olan asetazolamidin klinik endikasyonu olmavan aşağıdakilerden hangisidir?
A) Glokom
B) Alkolik siroza bağlı gelişen assit ****************
C) İdrarın alkalileştirilmesi
D) Metabolik alkaloz
E) Akut dağ hastalığı
CEVAP: B
Karbonik anhidraz inhibitörleri amonyağın plazma düzeyini yükseltir. Sirozda kontrendikedir.
Endikasyonları
1-Glokom: Aköz hümör salgısını azaltmaları nedeniyle
2-Epilepsi: Antikovülzanlara yardımcı olmak için grand-mal ve petit-mal epilepside kullanılır.
3-Akut dağ hastalığı
4-İdrar alkalizasyonu
5-Metabolik alkaloz tedavisi
6-Absens nöbetleri
Yan etkileri
Asidoz (kalevi diüreze ve H retansiyonuna bağlı)
Amonyak retansiyonu (sirozda kontrendike)
Böbrek taşı (Ca alkali idrarda çöktüğü için)
İştahsızlık, kilo kaybı, güçsüzlük, libido kaybı ve impotens yapabilirler
Tıbbi kullanımlar
Karbonik anhidraz inhibitörleri öncelikle glokom tedavisinde kullanılır. Ayrıca nöbet bozukluğu ve akut dağ hastalığını tedavi etmek için de kullanılabilirler . Ürik asidin çözünmesini ve atılımını teşvik ettikleri için gut tedavisinde kullanılabilirler. [4]
1-Glokom
Asetazolamid , karbonik anhidrazın bir inhibitörüdür . Glokom, epilepsi (nadiren), idiyopatik intrakraniyal hipertansiyon ve irtifa hastalığı için kullanılır .
Asetazolamid, göz içi basıncının (GİB) azaltılması için karbonik anhidrazı etkisiz hale getirir ve sodyum pompasına müdahale eder, bu da sulu mizah oluşumunu azaltır ve dolayısıyla GİB’i düşürür. Sistemik etkiler arasında, ilacın filtrelenen kanın değerli bileşenlerinin böbrekte yeniden emildiği böbrek tübülleri üzerindeki etkisine ikincil olarak idrarda sodyum, potasyum ve su kaybının artması yer alır . Arteriyel kan gazları hafif hiperkloremik metabolik asidoz gösterebilir .
Metazolamid aynı zamanda bir karbonik anhidraz inhibitörüdür. Asetazolamidden daha uzun bir eliminasyon yarı ömrüne sahiptir ve böbrek üzerindeki olumsuz etkilerle daha az ilişkilidir .
Dorzolamid bir sülfonamid ve topikal karbonik anhidraz II inhibitörüdür. Açık açılı glokom veya oküler hipertansiyonu olan ve beta blokerlere yeterince yanıt vermeyen hastalarda yüksek göz içi basıncının azaltılmasında endikedir . Gözün siliyer işlemlerinde karbonik anhidraz II’nin inhibisyonu, muhtemelen bikarbonat iyonlarının oluşumunu yavaşlatarak ve ardından sodyum ve sıvı taşınmasında azalma sağlayarak sulu mizah sekresyonunu azaltır.
Brinzolamid (ticari adı Azopt), açık açılı glokom veya oküler hipertansiyonu olan hastalarda göz içi basıncını düşürmek için kullanılan bir karbonik anhidraz inhibitörüdür. En aktif olanı karbonik anhidraz II (CA-II) olan bir dizi izoenzim halinde bulunur. Brinzolamid’ in timolol ile kombinasyonu Azarga ticari adı altında pazarlanmaktadır.
2-Diüretik
Bazı diüretikler proksimal kıvrımlı tübüllerdeki karbonik anhidraz aktivitesini inhibe eder ve bikarbonatların renal tübüllerden yeniden emilmesini önler. Bikarbonatların azalan yeniden emilimi, apikal sodyum hidrojen değiştiricinin aktivitesinin azalmasına neden olur ve böbrek tübüllerinde sodyum tutulması nedeniyle diüreze neden olur. Asetazolamid bir karbonik anhidraz inhibitörüdür.
Diğer örnekler şunlardır:
Dorzolamid
Metazolamid
Brinzolamid
Diklorfenamid
3-BOS düzenlenmesi
Beyindeki beyin omurilik sıvısı (BOS) üretimini azaltmak için karbonik anhidraz inhibitörleri kullanılabilir. Örneğin, beyin omurilik sıvısı sızıntısı, sızıntının hacmini azaltmak ve fistülün iyileşmesini hızlandırmak için başlangıçta bu ilaçla tıbbi olarak tedavi edilebilir. Benzer şekilde, idiyopatik intrakraniyal hipertansiyonda , koroid pleksi tarafından BOS üretiminin azaltılması, intrakraniyal basınçları azaltabilir ve retroorbital baş ağrıları ve görme kaybı gibi yüksek intrakraniyal basınç semptomlarını azaltabilir. Mekanizmanın, koroid epitel hücrelerinde karbonik anhidrazın (CA) inhibisyonunu içerdiği, suyun ve BOS’u oluşturan iyonların ozmotik taşınması için gerekli olan protonların üretimini azalttığı düşünülmektedir.
4-Epilepsi
Asetazolamid, jeneralize tonik-klonik ve fokal nöbetler ve özellikle absans nöbetleri de dahil olmak üzere çoğu nöbet tipinin tedavisinde etkilidir, ancak kronik kullanımla tolerans geliştiği için kullanımı sınırlıdır. İlaç ara sıra regl epilepsisinde nöbetleri önlemek için aralıklı olarak kullanılır .
Sülfür içeren antinöbet ve antimigren ilacı olan topiramat, karbonik anhidrazın, özellikle de alt tip II ve IV’ün zayıf bir inhibitörüdür. Karbonik anhidraz inhibisyonunun klinik aktivitesine katkıda bulunup bulunmadığı bilinmemektedir. Nadir durumlarda, karbonik anhidrazın inhibisyonu, klinik öneme sahip metabolik asidoza neden olacak kadar güçlü olabilir .
Zonisamid , karbonik anhidrazı zayıf bir şekilde inhibe eden, kükürt içeren başka bir nöbet önleyici ilaçtır.
Sultiame aynı zamanda bu sınıfın antikonvülsan ilaçlarının bir örneğidir.
5-Yükseklik hastalığı yada İrtifa hastalığı
Yüksek irtifada oksijenin kısmi basıncı daha düşüktür ve insanların yeterli oksijen alabilmesi için daha hızlı nefes alması gerekir. Bu olduğunda, akciğerlerdeki kısmi CO2 basıncı (pCO2 ) azalır (“havaya uçar”) ve solunumsal alkaloza neden olur . Bu normalde böbreğin bikarbonat salgılaması ve telafi edici metabolik asidoza neden olmasıyla telafi edilir , ancak bu mekanizma birkaç gün sürer. Daha acil bir tedavi, böbreklerde bikarbonat alımını önleyen ve alkalozun düzeltilmesine yardımcı olan karbonik anhidraz inhibitörleridir.
Karbonik anhidraz inhibitörlerinin ayrıca kronik dağ hastalığını iyileştirdiği de gösterilmiştir .