Romatoid artrit
Romatoid artrit (RA) en sık görülen sistemik otoimmün hastalıktır. RA eklemlerde kronik inflamasyon ve buna bağlı artrit gelişimi ile karakterize bir hastalık olup tüm dünyada ortalama prevalansı %1-2’dir.
Prevalans kadınlarda daha yüksektir. Romatoid artrit patogenezinde genetik, cinsiyet, mikrobiyal antijenlere bağlı T hücre aktivasyonu ve artmış sinoviyal immün yanıt başta olmak üzere pek çok faktör rol oynar.
Özellikle mikrobiyal antijenlerle ortak epitop taşıyan bireylerde kronik olarak sitrüline olmuş peptidlere maruz kalma sonucunda anti-siklik sitrülinlenmiş peptid antikorlar (anti-CCP) sentezlenir.
RA’da hem otoantikor sentezleyen B hücreleri hem de otoreaktif Th1 hücrelerinin aktivasyonu sonucunda otoimmün yanıt ortaya çıkar.
Sinoviyal sıvıdaki bu yanıt lenfosit ve makrofajların olay yerine göçüne ve kıkırdak dokuda hasara yol açar. Bu hasarda rol oynayan önemli faktörlerden biri IgM-IgG immün kompleksleri olup IgG’nin Fc parçasına karşı sentezlenen IgM tipindeki anti-IgG antikorları en önemli rolü oynar. Bu antikorlar romatoid faktör (RF) olarak tanımlanmaktadır.
Romatoid artrit özellikle el ve el bileklerinde başlayan simetrik artrit, romatoid nodüller, sabah sertliği, tipik radyografik bulgular ve RF pozitifliği ile karakterizedir.
Hastalığın seyri sırasında eklem dışı (hematolojik, pulmoner, hepatik, renal, nörolojik, oküler, vasküler) bulgular da ortaya çıkabilir. Laboratuvar tanısında inflamasyon göstergelerinde (eritrosit sedimentasyon hızı, C-reaktif protein) artış, RF ve anti-CCP pozitifliği önemlidir
———————-
Romatoid artritin tanı kriterinden olan radyolojik özellik aşağıdakilerden hangisidir?
A) Akut dönemde efüzyona bağlı eklem aralığında genişleme
B) Kronik dönemde hyalen kıkırdak hasarına bağlı eklem aralığında çökme
C) Komşu kemiklerde osteopeni ***
D) Metafiz kistleri
E) Syndesmofit teşekkülü
Romatoid artritin yedi tanı kriterinden biri radyolojiye ayrılmıştır ki bu komşu kemiklerde yaptığı osteopeni dir.
Romatoit Artrit; Genç ve orta yaş hastalığıdır. Genellikle 20-40 yaşlarında kadında başlar. Yaş arttıkça görülme sıklığı da artar.
Snovit ile başlar, snoviumda immün kompleksler oluşur. Enflamasyona bağlı snovial efüzyon gelişir. Snovial lenfositlerde üretilen IgG’ ye karşı gelişen IgM tipi antikorlar (RF) vardır. Daha sonra snovyal membranda proliferatif granülasyon “Pannus” gelişir. Pannus eklem aralığına ilerler. Eklem aralığında kartilaj ve subkondral kemik erezyonu başlar. Tüm bunlar simetriktir.
Radyolojide; başlangıçta efüzyona bağlı eklem aralığında artma, yaygın osteoporoz, subkondral kemikte erezyon ve skleroz, kist oluşumu ve sonunda kemik deformiteleri ile eklem aralığının daralması görülebilir.
İskelet kasında nodüler polimyozit, Yumuşak dokuda dirsek (en sık) gibi eklemlerin ekstansör yüzlerinde yerleşen subkutan “Romatoid nodüller” . Bu nodüller kalp ve akciğer gibi iç organlarda da görülebilir.
RA Tanı kriterleri (≥ 4 tanesi gereklidir);
Başlangıçta; zayıflama, yorgunluk ve gece terlemeleri gibi sistemik belirtiler, hepatosplenomegali olabilir. OA’ de sistemik bulgular yoktur.
1- Eklem sertliği (özellikle sabahları ve 1 saatten fazla)
2- Elde tutulum (özellikle PİF, MKF, el bileği eklemlerinde) (OA’ DIF eklemini tutar)
3- Poliartikuler tutulum (az 3 aylık artrit olmalıdır, el, el bileği, diz, ayakta)
4- Simetrik tutulum (OA’ de monoartiküler ve asimetrik tutulum vardır)
5- Romatoid nodüller
6- Aglütinasyon testleri (RF) %80 (+)
7- Direk grafide periartiküler osteopeni
RA’ nın eklem bulguları
En sık PIF eklemi tutar, kural olarak skroiliak ve alt servikal & torakal vertebra tutulumu asla olmaz, en az tuttuğu eklem ise DİF’tir.
Elde; PIF eklemlerde snovyal effüzyona bağlı fuziform şişlik (bu bulgular OA’ de yoktur).
MKF eklemlerde subluksasyona bağlı ulnar deviasyon RA’da tipiktir.
PIF’ın hiperekstansionu ve DIF’ın hiperfleksionu “kuğu boynu deformitesi”
PIF’ın hiperfleksionu ve DIF’ın hiperekstansionu “düğme iliği deformitesi”
DIF’ın (çok geç ve nadir tutulur) hiperfleksionu “çekiç- tokmak parmak”
İnterosseal kaslarda atrofi
MKF eklem ve bilekte snovial hipertrofi “Tepe ve vadi deformitesi”
Kaput ulna nın subluksasyonu “Kaput ulna sendromu”
MKF eklemlerin subluksasyonu ve parmakların fleksionu “Z deformitesi