LAYŞMANYOZ
1-VİSSERAL (VL) Visseral Layşmanyoz
Kala-azar, dumdum ateşi, assam ateşi, infantil splenomegali; L. donovani complex; (L.infantum, L.donovani, L. cahagasi)
2-KUTANÖZ (KL) Kutanöz Layşmanyoz
“Urfa Çıbanı”, “Antep çıbanı”, “yıl çıbanı”,
“Halep Çıbanı”, “Şark Çıbanı”, “güzellik yarası”
Eski dünya
L. tropica, L. major ya da L. aethiopica en sık
L. infantum / L. chagasi, L. donovani basit KL
Yeni Dünya
L.brazilens, L. mexicana, L. panamensis
L.infantum/L.chagsi
a-Kuru tip; L. tropica ve L. İnfantum İnkübasyon 2-8 ay (kuru tip) En sık
b-Yaş tip ; L. Majör inkübasyon 2 aydan kısa Komşu ülkelerde, bazen Ş. Urfa‟da
3-MUKOKUTANÖZ (MKL)
Yüzünde yaklaşık 3 aydır süregiden ağrısız, kabuklu bir yarası olan 9 yaşındaki çocuk hastada yapılan yara incelemesinde çok sayıda amastigot formunda protozoonlar saptanmıştır.
Bu hastada en olası etken aşağıdakilerden hangisidir?
A) Leishmania donovani
B) Leishmania tropica ************************
C) Plasmodium ovale
D) Plasmodium falciparum
E) Toxoplasma gondii
CEVAP: B
Bu tablonun adı kutanöz leişmanyoz (şark çıbanı) ve en sık etkenler L.tropica, L.majordur. Dokuda amastigot formları görülürken (tanısal) tatarcıkta ve besiyerinde (NNN besiyeri) promastigot formunda görülmektedir.
Eski dünya kutanöz leishmaniazisi olarak da anılmaktadır.
Sadece deride hastalık oluşturur
Etken L. Tropica ve L. majör olarak belirlenmektedir. Bu iki tür farklı klinik ve epidemiyolojik özelliklere sahip klinik tablolar oluştururlar.
L. tropica kuru tip denen yaralara neden olur. Bu tip yaralar; kentlerde, genelde tek, kronik gidişli, uzun süren bir kuluçka sonrası oluşan ve özellikle yaz aylarında görülen ülserlerle karakterizedir.
L. majör yaş tip olarak adlandırılan, özellikle kırsal kesimde görülen, birden fazla ülserin, ülser varlığında lenfanjit tablosunun sıklıkla bulunduğu, hızla gelişen ve iyileşen bir klinik tablo oluşturur.
Vektörleri L. papatasi, L. sergenti’dir.
Sonuçta lezyonlar vücudun açık alanlarında izlenen kronik, ülserli, kabuklu yaralardır. Kabuk kaldırıldığında altında çivimsi çıkıntılar (çivi belirtisi) görülür. Sonuçta en geç birkaç yıl içinde iz bırakarak yara iyileşir. Yara tabanından örnek alınırsa tipik amastigot formunda Leishmanialar görülebilir. Tedavide antimon bileşikleri ya da amfoterisin- B lokal ya da sistemik olarak uygulanabilir.