YAPISINA KATILAN KEMİK SAYISINA GÖRE EKLEMLER
1-Basit eklemler : Bu tip eklemde, ekleme iki kemik katılır. Örnek: Omuz eklemi (art. humeri).
2-Birleşik eklemler : İkiden fazlakemiğin bir araya gelerek eklemoluşturduğu yapılara denir.Örnek: El bileği eklemi(art. radiocarpalis).
HAREKETLİ OLUP OLMAMALARINA GÖRE EKLEMLER
I- Oynamaz eklemler
II-Yarı oynar eklemler
III- Oynar eklemler
I-OYNAMAZ EKLEMLER [Fibröz eklemler]
Ekleme katılan kemiklerin eklem yüzleri arasında eklem boşluğu yoktur. Boşluğu fibröz bağ dokusu doldurur.
1-Sindesmozis:Eklem yüzlerifibröz bağ dokusu aracılığıyla sıkıca birbirine tutunur. Syndesmosis (art.)tibiofibularis örnek olarak verilebilir.
2- Sutura:Kafa kemikleri ara Sutura tipi eklemler, ekleme katılan kemik uçlarınınoluşturduğu görüntüye göre bazı alt başlıklara ayrılır.sında görülen eklemlere sutura adı verilir.
a-Sutura serrata: Çentikli dikiş (Sutura coronalis, S. sagitalis)
b-Sutura plana: Birleşim yeri düz.Palatin ve maksilla arasında
c-Sutura squamosa:Birleşme yerikalemin yontulmuş ucu şeklinde. Paryetalve temporal kemikler arasında.
d-Sutura dentikulata:Kemik uçlarıarasındaki çıkıntılar daha sık fakat suturaserrata’daki gibi sivri değil
3- Gomfozis: Alt ve üstçenede diş kökleri ile alveol çukurları arasında görüleneklem tipidir
4-Şindilezis:Bu tipeklemde eklem yüzlerindenbiri konkav diğeri krista şeklindedir Vomer ile sfenoid kemiğin birleşmesi bu tiptir.
II- YARI OYNAR EKLEMLER (Kıkırdaksı eklemler )
1- Sinkondrozis tipieklem: Eklem yüzleri arasında kıkırdak doku bulunur. Fakat bu dokuzamanla kemikleşerek oynamaz eklemedönüşür (art. sphenooccipitalis).
2- Simfizis tipi eklem:Bu tip eklemlerde, eklem yapısına katılan kemikler arasındafibrokartilaginöz (bağ ve kıkırdak dokusundanoluşan) yapıda bir disk vardır. Symphysis intervertebralis, symphisis pubis ve symphysis manubriosternalis tipi eklemler buna örnektir.
III-OYNAR EKLEMLER (SİNOVYAL EKLEMLER= DİARTROZ EKLEMLER)
1- Trokoid (art.trochoidea): Bu tip eklemde eklem yüzlerinden biri konkav ve oluk şeklinde, diğeri bu oluk içerisinde dönebilensilindir şeklindedir. Tek eksenli eklemdir. Vertikal eksen etrafında pronasyon-supinasyon hareketi yapılır. Örnek: Art. radioulnarisproximalis.
2- Troklear (Ginglymus- menteşe tipi eklem): Bu eklemde eklem yüzlerinden biri konveks makara şeklinde; diğeribu yüzü içine alacak şekildekonkavdır. Bu eklemler tek eksenlidir. Transvers eksendefleksiyon-ekstensiyon hareketleri yapılır. Örnek: Art.humeroulnaris, art.interphalangea.
3- Elipsoid (art. ellipsoidea,art. condylaris): Bu tip eklemde eklem yüzlerinin şekliyarım yumurtanın kabuğu ile içiarasındaki duruma benzer. Örnek: Art. Radiocarpalis
4- Sellar (art. sellaris): Bu tip eklemde eklem yüzleri at eyeri şeklindekarşılıklı konkav ve konvekstir. Örnek: Art. carpometacarpalis pollicis.
5- Bikondiler (art. bicondylaris): Bu eklem tipinde konveks yüz iki kondil şeklinde; bikonkav yüz de bunu içine alacak tarzdadır. Örnek: Art. genus, art. temporomandibularis.
Bazı sinoviyal eklemler, eklem yüzeyleri arasında fibrokatilaginöz discus ya da discus benzeri labrum, meniscus gibi oluşumlar içermektedir.
————
Aşağıdaki eklemlerden hangisi discus içeren sinoviyal eklemlerden birisi değildir?
A) Art. Temporomandibularis
B) Art. Sternoclavicularis
C) Art.Acromioclavicularis
D) Art.Radiocarpalis
E) Art.Genu **********
Art.Genu bir sinovial eklemdir. Ayrıca yapısında fibrokartilaginöz yapıda meniscusta bulunmaktadır. Ancak soruda sorulan discus içeren sinovial eklemler olduğu için cevap art.genu olmuştur.
—————–
6- Sferoid (art. spheroidea): Eklem yüzlerinden biri küre şeklindekonveks, diğeri ise konveks yüze uyacak şekilde konkavdır. En hareketli eklemlerdir. Örnek: Art. humeri, art. coxae.
7- Plana (art. plana): Eklem yüzleri oldukça düz olup birbirleri üzerinde kayma hareketi yaparlar. Vertebraların processus articularis’leri arasındaki eklemler (artt. zygapophysiales) bu tipe örnektir.
————————-
Aşağıdaki eklemlerden hangisi elipsoid tiptedir?
A)Art.radiocarpae *********
B)Art.genu
C)Art.humeri
D)Art.cubiti
E)Art.radioulnaris distalis
Yanıt – A
Art. radiocarpeae elipsoid, art. genu bikondiler, art. humeri sferoid, art. cubiti ginglymus (trochlear), art. radi- oulnaris prox. et distalis’ler trokoid tipte eklemlerdir.
Articulatio Trochoidea (Trochoid): Bu tür eklemler dikey (vertikal) eksende dönme hareketi yaparlar. denilir. Bu eklemler transvers eksende fleksiyon ve ekstensiyon hareketi yapabilir.
————————–
EKLEM TÜRLERİ
Eklemler yapılarına ve hareket yeteneklerine göre üç grupta sınıflandırılırlar.
1. Oynamaz Eklemler;Articulationes Fibrosae – Synarthroses – Sinartroz
2. Yarı Oynar Eklemler;Articulationes Cartilaginea – Amphartroses – Amfiartroz
3. Oynar Eklemler;Articulationes Synoviales – Diarthroses – Diartroz
1. OYNAMAZ EKLEMLER ARTİCULATİONES FİBROSAE (SYNARTHROSİS )
Haraketsiz eklemlerdir. Eklem yüzleri birbirlerine tamamen uyar. Kemik uçları arasında eklem boşluğu bulunmaz. Devamlılığı fibröz bağ dokusu ile sağlanır. Çoğu oynamaz eklemlerdir.
3 tipi vardır:
a. Sutura; Sutura: Sadece yassı kafa kemiklerinde görülür, kemiklerin kenarları dişli olup birbirleriyle kenetlenmiştir. İki kemiğin girintili çıkıntılı eklem yüzeyleri arasında bağ dokusu vardır. Zamanla ortadan kaybolur sutura tipi eklemleşen kemikler kaynaşarak tamamen oynamaz olurlar.
b. Gomphosis; Bir kemiğin çıkıntısının diğer bir kemiğin içerisine gömülmesi şeklinde oluşan eklemdir. Diş kökleri / Art . dentoalveolaris
c. Syndesmosis; Eklem yüzleri fibröz bağ dokusu aracılığı ile sıkıca birbirine tutunur. Sınırlı harekete olanak verirler. – Art.tibiofibularis distalis
2. YARI OYNAR EKLEMLER (ARTİCULATİONES CARTİLAGİNEAE)
a-Synchondrosis: Eklem yüzlerini örten kıkırdaklar zamanla kemikleşir. Geçici bir eklem tipidir. Uzun kemiklerin metafiz ve epifizleri arasında da görülür ve büyümeyi sağlar. Kaburgalar ile sternum arasındaki art. costosternalis Zamanla kemikleşme oluşur. Hareketsizdirler. Synchondrosis sphenooccipitalis, Synchondrosis xiphosternalis ve Synchondrosis sphenoethmoidalis Az haraketli eklemler olup eklem yüzleri kıkırdakla örtülüdür ve eklem boşlukları bulunmaz. Kemik uçları arasında hyalin kıkırdak veya fibrokartilaginöz doku bulunur.
b-Symphysis İki kemik arasında yassı ve geniş fibrokartilaginöz bir disk bulunur. Hepsi median hatta yer alır. Az da olsa hareketlidir. Symphysis pubis, symphysis intervertebralis, symphysis manubriosternalis, symphysis xiphosternalis
3-OYNAR EKLEMLER (ARTİCULATİONES SYNOVİALES)
Tam haraketli olan bu eklemlerde eklem kapsülü, eklem aralığı, ve eklem sıvısı bulunur. Serbestçe haraket eden tüm eklemler örnek gösterilebilir. Genel anlamda eklem kelimesi ile kastedilen synoviyal eklemlerdir
Eklem oluşumuna katılan 4 grup yapı vardır.
1. Eklem Kıkırdağı (cartilago articularis)
2. Eklem Kapsülü (Capsula Articularis)
3. Eklem Boşluğu (Cavitas Articularis)
4. Eklem Bağları (Ligamenta Articularia) Tam haraketli olan bu eklemlerde eklem kapsülü, eklem aralığı, ve eklem sıvısı bulunur. Serbestçe haraket eden tüm eklemler örnek gösterilebilir. Genel anlamda eklem kelimesi ile kastedilen synoviyal eklemlerdir.