Aktif Karbon (Aktif Kömür)
Hindistan cevizi kabuğu odun kömür yada bazı diğer maddelerin yüksek ısı altında işlenmesi ile oluşan maddelerdir.
Aktif kömürler oldukça yüksek gözenek yapısına ve yüzey alanına (1000 m2/gr) sahiptir. Bu sayede bazı maddeleri tutma ve bağlama yeteneği yüksektir.
Renksiz ve tatsız olarak nitelendirilmekte olup, hastalar tarafından tolere edilebilinmesi değişken olmaktadır. Bazı hastalar bu maddeyi çok rahat tolere edebilirken bazı hastalarda kusma ve değişik reaksiyonlarla gereken dozu almaları zorlaşmaktadır. 1960 larda rutin olarak zehirlenmelerde kullanılmaya başlanmış, günümüzde de rutin olmasa da halen kullanımı devam etmektedir.
Aktif karbon bazı maddelerde oldukça etkili iken bazı maddelerde de etkisi hiç yok denilecek kadar azdır yada etkisizdir. Aktif karbonun etkili yada etkisiz olduğu maddeleri kabaca aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
Aktif karbon uygulaması kabaca zehirlenmeye maruz kalınan ilk 1 saat içerisinde uygulandığında etkili olduğu maddelerde iyi sonuçlar verebilmektedir. Ancak 1 saat sonrası uygulamalarda etkisi hızla azalmaktadır. Hastane öncesi alanda Tek doz 1 gr/kg dozunda uygulanmaktadır. Bazı nadir durumlarda hastane ortamında belli aralıklarla tekrarlanarak uygulanabilmektedir.
Aktif karbon uygulaması mümkünse nazogastrik katater takılarak, nazogastrik katater ile mideye verilmek suretiyle yapılmalıdır. Bunun yapılamadığı durumlarda sıvı aktif karbon direkt hastaya içirilebilir. Özellikle aspirasyon en önemli komplikasyonlarından biridir. Bebekler kullanımı çok sınırlıdır kullanılması durumunda azami dikkat edilmelidir.
