Tirozinemi tip I otozomal resesif geçişli hastalıktır. Fumarilasetoasetat hidrolaz enziminin eksikliği sonucu tirozinin orta derecede artmasıyla
birlikte karaciğer, böbrekler ve santral ve periferal sinir sistemi ciddi derecede etkilenir. Bu bulgular tirozin ara metabolitlerinin, özellikle
süksinilaseton, vücutta birikmesine bağlı olabilir.
Etkilenen bebekler tipik olarak 2 – 6 ay arasında başvurur, fakat hayatın ilk 2 haftası kadar erken veya 1 yıl kadar geç başlayabilir. Hastalık ne
kadar erken başlarsa prognoz o kadar kötüdür. 2 aylıktan önce başlayanlarda 1 yıllık mortalite %60 iken, 6 aylıktan sonra başlayanlarda %4’dür.
Akut hepatik kriz hastalık başlangıcı haber verir. Artmış metionin metabolitlerine bağlı pişmiş lahana kokusu olabilir. Yaşın artmasıyla siroz ve
sonunda hepatoselüler karsinom görülür. Karsinom 2 yaşından önce olağan değildir. Hastaların yaklaşık %40’da akut porfiriyi taklit eden periferal
nöropati epizodları görülür. Renal tutulum Fankoni sendromu ve vitamin D’ ye dirençli rikets ile ortaya çıkar. Nefromegali ve nefrokalsinoz olabilir.
Bazı hastalarda hipertrofik kardiyomiyopati görülür.
Herhangi semptomu olmayan bir aylık kız bebekte yenidoğan taraması sırasında tirozin yüksekliği saptanıyor. Bunun üzerine yapılan laboratuvar incelemesinde ise süksinilaseton pozitif bulunuyor.
Aşağıda verilen hastalıklardan hangisinin bu tabloyu oluşturması en olasıdır?
A) Alkaptonüri
B) Tip I Tirozinemi **
C) Dihidropterin redüktaz eksikliği
D) Hiperoksalüri
E) Tirozinaz eksikliği
Tirozin ve süksinilaseton yüksekliği Tip I Tirozinemi için tipik bulgudur.
Alkaptonüride Homogentisik asit birikimi oluşur.
Dihidropterin redüktaz eksikliğinde fenilalanin yıkılamaz ve metabolitlerine dönüşür.
Hiperoksalüride oksalat metabolizma bozukluğu ve renal taş oluşumu görülür.
Tirozinaz eksikliğinde ise albinizm tablosu oluşur.
——————————
Tirozinemi ile karekterize hastalıklar
1-Alkaptonüri / Okronoz
2-Tirozinemi tip I
3-Tirozinemi tip II
4-Tirozinemi tip III / Hawkinsinüri
Tirozinemi tipleri
Tüm tirozinemiler, fenilalanin ve tirozin katabolik yoldaki çeşitli genlerin işlev bozukluğundan kaynaklanır ve otozomal resesif bir modelde kalıtılır.
1-Tip I tirozinemi, fumarilasetoasetat hidroksilaz enzimini kodlayan FAH genindeki bir mutasyondan kaynaklanır . FAH eksikliğinin bir sonucu olarak , fumarilasetoasetat substratı proksimal renal tübüler hücrelerde ve hepatositlerde birikerek sırasıyla böbrek ve karaciğerde hasara neden olabilir.
Tirozinemi tip I, amino asit tirozin metabolizmasını bozan , böbrekler ve periferik sinirlerle birlikte başlıca karaciğerde hasara neden olan genetik bir hastalıktır. Hücrelerin tirozini işleyememesi , karaciğer yetmezliğinin yanı sıra böbrek hastalığı ve raşitizm ile sonuçlanan kronik karaciğer hasarına yol açabilir . Zayıf büyüme ve genişlemiş karaciğer gibi semptomlar, hastalığın klinik sunumu ile ilişkilidir.
2-Tip II tirozinemi, tirozin aminotransferaz enzimini kodlayan TAT genindeki bir mutasyondan kaynaklanır . TAT eksikliğinin bir sonucu olarak , substrat tirozin birikerek oftalmolojik ve dermatolojik anormalliklere neden olur.
Tirozinemi tip II, TAT geni tarafından kodlanan tirozin aminotransferaz eksikliğinden kaynaklanır . Tirozin aminotransferaz, tirozini böbrekler tarafından atılan veya enerji üreten reaksiyonlarda kullanılan daha küçük moleküllere dönüştüren beş enzim serisinin ilkidir . Bozukluğun bu formu gözleri , cildi ve zihinsel gelişimi etkileyebilir. Semptomlar genellikle erken çocukluk döneminde başlar ve aşırı gözyaşı , ışığa karşı anormal hassasiyet ( fotofobi ), göz ağrısı ve kızarıklık ve ağrılı cilt lezyonlarını içerir
3-Tip III tirozinemi, 4-hidroksifenilpiruvat dioksijenaz enzimini kodlayan HPPD genindeki bir mutasyondan kaynaklanır . Tip III tirozinemi, şimdiye kadar bildirilen yalnızca birkaç vaka ile üç durum arasında en nadir olanıdır. Bu vakaların çoğu zihinsel yetersizlik ve nörolojik işlev bozukluğunu içermektedir.
Tirozinemi tip III, HPD geni tarafından kodlanan 4-hidroksifenilpiruvat dioksijenaz enziminin eksikliğinden kaynaklanan nadir bir hastalıktır . Bu enzim karaciğerde bol miktarda bulunur ve böbreklerde daha az miktarda bulunur. Tirozini parçalamak için gerekli olan bir dizi enzimden biridir. Spesifik olarak, 4-hidroksifenilpiruvat dioksijenaz, 4-hidroksifenilpiruvat adı verilen bir tirozin yan ürününü homogentisik aside dönüştürür . Tip III tirozineminin karakteristik özellikleri arasında hafif zeka geriliği , nöbetler ve periyodik denge ve koordinasyon kaybı ( aralıklı ataksi) yer alır. Tip III tirozinemi çok nadirdir.