Bel ağrısıyla gelen her hastada, doğru tanıyı koyabilmek ve altta yatan mekanik veya sekonder ve daha ciddi sorunları saptayabilmek için ayrıntılı bir öykü alınmalıdır. Akut bel ağrısına neden olan mekanik nedenler, kas, iskelet ve bağlardaki fonksiyon bozuklarından kaynaklanır. Ağrı, disk, annulus, faset eklemler ve kas liflerinden kaynaklanabilir. Kronik bel ağrılarının ise %5 kadarında SpA mevcuttur.
Bu nedenle özellikle kronik bel ağrısının inflamatuar olup olmadığı sorgulanmalıdır.
Aşağıdaki 5 kriterden 4’ü varsa o takdirde Calin kriterlerine göre bel ağrısının inflamatuar olduğu kabul edilebilir.
• 40 yaşından önce
• >3 aydır süren
• Sinsi başlangıçlı
• Sabah tutukluğu ile birlikte olan
• Egzersiz ile rahatlayan İnflamatuar bel ağrısının iyi sorgulanması ve tanınması önemlidir.
Çünkü ankilozan spondilitte radyolojik olarak sakroliitin çıkması ortalama 10 yıl üster. Dolayısıyla erken tanı büyük ölçüde inflamatuar bel ağrısının tanınması ile olur. Calin kriterlerinin özgünlüğü %75 dir. Ancak duyarlılığın %23 olduğunu bildiren çalışmalar vardır.
Yakın zamanda Rudwaleit tarafından önerilen kriterlerin hastalığın varlığını göstermedeki duyarlılığı kronik bel ağrısı (> 3 ay) olan 45 yaşından genç kişilerde %70, özgünlüğü ise %81 olarak bulunmuştur.
Bu yeni kriterlere göre aşağıdaki 4 kriterden 2 si ile tanı konur.
• 30 dakikadan daha uzun sabah katılığı
• Egzersizle rahatlayıp, istirahatle geçmeyen
• Gece uyandıran ağrı
• Alterne eden gluteal ağrı
Öykü ve sistemlerin gözden geçirilmesi sırasında konsitüsyonel semptomlerın, gece ağrısı ve sabah tutukluğunun varlığı araştırılmalı, hasta visseral ağrı; uyuşukluk, güçsüzlük, yayılan ağrı ve barsak veya mesanede fonksiyon bozukluğunu düşündürecek nöroljik semptomların varlığı açısından sorgulanmalıdır. Ayrıca öyküde, ağrının spesifik özellikleri ve derecesi belirlenmeli, travma olup olmadığı sorulmalı; önceki tedaviler, bu tedavilere yanıt alınıp alınmadığı öğrenilmeli; ağrının hastanın günlük aktiviteleri ve işi üzerindeki fonksiyonel etkileri araştırılmalıdır.
Bu arada sosyal ve psikolojik faktörlerin ağrı üzerine katkısı değerlendirilmelidir. Bel ağrısının ciddi sonuçlara yol açabilen ve mekanik nedenlere göre çok daha seyrek görülen sekonder nedenleriyle ilgili ipuçlarını iyi bir öykü aracılığıyla saptamak mümkündür. Bunlar “kırmızı bayrak” olarak adlandırılmaktadır
Bu durumların varlığında kısa sürede ileri incelemeler yapılmalı ve tedavi uygulanmalıdır.
Akut bel ağrılı hastadaki alarm belirtileri ve bulguları
I-ÖYKÜ
Yaş >50-55
Kanser öyküsü
Açıklanamayan kilo kaybı
İmmünsüpresyon (uzun süreli steroid kullanımı, intravenöz ilaç bağımlılığı)
Üriner infeksiyon
Dinlenme ile azalmayan ağrı
Ateş
Ciddi travma (yaşa göre)
İdrar vaya gaita inkontinansı
Üriner retansiyon
II-FİZİK BAKI
Progressif nörolojik defisit
Bilateral siyatalji
Perineal ve perianal bölgede eyer şeklinde duyu kusuru
Alt ekstremitede major kuvvet kaybı
Ateş
Omurgada duyarlılık
Omurga hareketlerinde sınırlılık
Anal sfinkterde tonus kaybı